Kennisgeving van veldproeven met GG planten in België - Enkele cijfers

Enkele cijfers

Het moratorium van de Belgische industrie op de veldproeven met genetisch gemodificeerde planten

In 2002 en 2003 beslisten de ministers bevoegd voor Volksgezondheid en Leefmilieu om de veldproeven - ondanks een positief advies van de Raad van Bioveiligheid ad interim - te weigeren. In april 2002 weigerden ze een experiment met een genetisch gemodificeerde (GG) appelboom van het bedrijf Plant Research International, in april 2002 een experiment met GG koolzaad van het bedrijf Aventis en in april 2003 een kweekproef met GG appelbomen van de KUL.

Deze beslissingen zijn in meer dan één opzicht opmerkelijk. Enerzijds breken zij met de voorgaande beslissingsmodaliteiten, waarbij het wetenschappelijke advies van de deskundigen werd gevolgd. Anderzijds zijn ze, in bepaalde gevallen, gebaseerd op andere beschouwingen dan de potentiële risico's voor de gezondheid van de mens en het leefmilieu, namelijk het gebrek aan relevantie of nut van de voorgestelde proeven.

Eind 2002 kondigde de Belgische industrie van de biotechnologie in een persbericht aan, dat het vrijwillig de veldproeven zou stopzetten. Hiermee wilde de industrie een alarmsignaal geven aangaande de situatie van het wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de agrobiotechnologie in België (bevestigd door de sterke vermindering van het aantal veldproeven in 2001 en 2002 en door de sluiting van verschillende onderzoekscentra van biotechnologische ondernemingen in dezelfde periode). De industrie verlangde van de regering een duidelijk, samenhangend en transparant beleid en verzocht de regering geen bijkomende eisen te stellen ten opzichte van de eisen van de Europese Unie.

Sinds 1986 heeft de Belgische overheid 168 veldproeven met genetisch gemodificeerde (GG) planten toegelaten. De allereerste veldproef die in België is kennisgegeven, had betrekking op een GG tabak met een gen voor herbicideresistentie. De laatste kennisgeving had betrekking op een lijn van maïs met gewijzigde groeikarakteristieken.

Veldproeven met genetisch gemodificeerde planten ingediend in België (1986 tot 2016)

Het is belangrijk te benadrukken dat elk dossier slechts betrekking heeft op één GGO (elk dossier wordt apart geëvalueerd) en dat sommige dossiers het voorwerp kunnen uitmaken van een geldige toelating op verschillende plaatsen en voor verschillende jaren (De richtlijn 90/220/EEG die tot 2005 in België van toepassing was, maakte het onderscheid tussen 2 soorten procedures voor de experimentele introductie: een algemene procedure - die een toelating van een jaar aflevert - en een vereenvoudigde procedure die het mogelijk maakt om toelatingen voor enkele jaren af te leveren).

Het aantal toelatingen voor de experimentele introductie van GG planten is van 1986 tot 1992 (28 dossiers) toegenomen en is vervolgens geleidelijk verminderd, tot in 2003. Wat de oppervlakte betreft, is in 2000 een piek bereikt met een totaal van 18 lopende veldproeven over een totale oppervlakte van 110,7 hectaren. In 2003 deelde de privésector van de biotechnologie aan de Belgische regering mee dat er geen nieuwe dossiers meer zouden worden ingediend zolang er geen duidelijke toepassing van de reglementering betreffende de experimentele introductie van GGO's in het leefmilieu zou bestaan. De sector besliste de lopende proeven stop te zetten (zie kadertekst). De inwerkingtreding, in 2005, van het nieuwe Koninklijk besluit dat de richtlijn 2001/18/EG omzette, heeft de situatie niet echt veranderd. Sindsdien zijn er zeer weining dossiers ingediend.

Deze website bevat een gedetailleerde beschrijving van elke veldproef (beschrijving van het GGO, wetenschappelijke adviezen, toelatingsvoorwaarden). Er is ook informatie beschikbaar (in het Engels) in de gegevensbank van het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek (JRC) van de Europese Commissie. Die gegevensbank bevat alle aanvragen voor doelbewuste introductie van GGO's in het leefmilieu binnen de EU.

In België hebben de toegelaten veldproeven van GGO's meestal betrekking op koolzaad, maïs, chicorei en suikerbiet.

Veldproeven met genetisch gemodificeerde planten in België – Verdeling per plantensoort (periode 1986-2017)

De meest frequent geteste eigenschappen zijn de mannelijke steriliteit met het oog op de ontwikkeling van hybriden en de resistentie tegen herbiciden met glyfosaat (Roundup) of glufosinaat (Liberty). In de afgelopen jaren worden alleen planten met kwaliteitskenmerken en resistentie tegen insecten of ziektes getest.

Veldproeven met genetisch gemodificeerde planten in België – Verdeling per geïntroduceerde eigenschap (periode 1986-2017)

Samengevat kunnen we stellen dat in België tot op heden vooral GG koolzaad werd verbouwd in veldproeven. Het gaat in het bijzonder om veldproeven verricht in de tweede helft van de jaren negentig en die betrekking hebben op GG lijnen van koolzaad MS8xRF3 (het hybride systeem SeedLink). Deze lijnen werden voornamelijk gekweekt voor de productie van zaden voor de ontwikkeling van nieuwe variëteiten in afwachting van een Europese toelating voor het in de handel brengen van dit GGO.